Badania przesiewowe raka płuca przy zastosowaniu niskodawkowej tomografii komputerowej

 Pierwotna profilaktyka czyli zwalczanie nałogu palenia tytoniu jest najistotniejszym  narzędziem w walce z  zachorowalnością na raka płuca oraz umieralnością z powodu tej choroby. Profilaktyka wtórna czyli profilaktyczne badania osób zdrowych, które są w grupie wysokiego ryzyka zachorowania to drugie najważniejsze narzędzie pozwalające na wykrycie raka płuca we wczesnym stadium zaawansowania. 

Badania takie istnieją  i są powszechnie stosowane zarówno w raku jelita grubego, raku piersi, raku szyjki macicy i raku prostaty. Jedynie w raku płuca przez długie lata nie było skutecznego badania.

Od 1992 roku są prowadzone na całym świecie badania nad zastosowaniem niskodawkowej tomografii komputerowej (NDTK) jako narzędzia badania przesiewowego wśród osób z grupy wysokiego zachorowania na raka płuca czyli wśród wieloletnich, nałogowych palaczy tytoniu. Niskodawkowa tomografia komputerowa jest badaniem w którym nie podaje się dożylnie kontrastu a dawka promieniowani jest 11-krotnie mniejsza niż w klasycznym badaniu tomografii z kontrastem. W nowoczesnych tomografach komputerowych dawka ta jest taka sama jak dawka w przeglądowym badaniu radiologicznym.

W 2005 roku opublikowano wyniki leczenia pacjentów, u których wykryto raka płuca w badaniu przesiewowym przy zastosowaniu NDTK. Wyleczenie uzyskano u 80% z nich podczas gdy wśród chorych z rakiem płuca wykrytym na drodze pojawienia się objawów wyleczenie uzyskuje się u 13-15% z nich.

W 2011 roku opublikowano wyniki badania przeprowadzonego w USA w latach 2002 -2010 przez wielodyscyplinarną grupę badawczą  w ramach programu National Lung Screening Trial (NSLT), w którym przebadano ponad 50 000 osób z grupy wysokiego ryzyka zachorowania na raka płuca, przy zastosowaniu  NDTK. Na podstawie tego badania stwierdzono, że o 20% zredukowano śmiertelność z powodu tej choroby w porównaniu do grupy osób kontrolowanych przy zastosowaniu klasycznego zdjęcia radiologicznego klatki piersiowej. Stanowi to przełom w dziedzinie onkologii. Obecnie NDTK jest jedynym skutecznym narzędziem badań przesiewowych w raku płuca. W Stanach Zjednoczonych ustalono już wytyczne dotyczące osób, u których należy przeprowadzać takie badania, jak je wykonywać i interpretować. Czas określić takie wytyczne również w Polsce gdzie podobne programy badawcze prowadzono już w Szczecinie, Gdańsku, Poznaniu i Warszawie badając łącznie ponad 30 000 osób z grupy wysokiego ryzyka zachorowania.