Znaczenie doboru biustonosza i protezy na kształtowanie sylwetki kobiet po operacyjnym usunięciu nowotworu piersi

Sprawa pozostaje istotna nie tylko ze względów estetycznych, ale przede wszystkim należytej dbałości o stan funkcjonalny i strukturalny dotkniętego chorobą nowotworową organizmu. Trzeba bowiem mieć na uwadze, że chirurgiczna ingerencja w organizm, wycięcie węzłów chłonnych, piersi (lub jej fragmentu), znacząco zmienia profil funkcjonowania organizmu. Zmienia jego odporność na oddziaływanie czynników zewnętrznych, ruchomość tkanek okolicy cięć chirurgicznych oraz pracę mięśni okalających miejsca zabiegowe i dotychczasowych zdolności samoregulacji obciążeń przez struktury kręgosłupa. Ze względu na towarzyszące zabiegowi chirurgicznemu wycięcie węzłów chłonnych a także niejednokrotnie mechaniczne uszkodzenie sieci transportowych układu limfatycznego, znaczącemu pogorszeniu ulega praca układu limfatycznego, który pozbawiony sztandarowych centrów oczyszczających limfę i dróg komunikacyjnych z innymi centralnymi skupiskami węzłów chłonnych (przeciwległy dół pachowy, okolice pachwinowe, okolice kręgosłupa, mostka itp.), wymaga precyzyjnej dbałości o torowanie przepływu limfy i innych organicznych substancji międzykomórkowych. Ze względu na wycięcie tkanki gruczołowej, często powstaje znacząca asymetria ciężaru ciała pomiędzy jedną a drugą stroną organizmu.
Dlatego też tak ważnym aspektem jest jak najszybsze działanie zmierzające do zniwelowania niniejszej asymetrii organizmu, wynikającej z usunięcia jednostronnie pewnej, znaczącej dla organizmu masy ciała w postaci narządu gruczołowego (lub jego części), jaką stanowi kobieca pierś . Występująca asymetria niejednokrotnie przyczynia się do występowania zaburzeń struktury kręgosłupa (nierównomierne obciążenie), nieprawidłowej adaptacji tkanek do asymetrii ciężaru ciała, w wyniku czego niejednokrotnie organizm obronnie reaguje skróceniem mięśni i przyległych tkanek po stronie operowanej, co w konsekwencji może przyczyniać się do zmian struktur kostnych, skrócenia operowanej strony, osłabienia mięśni po ww. stronie (co widoczne jest często przez opadanie łopatki, niższej pozycji barku w stosunku do przeciwnego barku itp). Zaburzenia te pośrednio przyczynić mogą się do ograniczenia aktywności ruchowej (nierówne obciążanie części organizmu przyczynia się do znacznie większego wydatku energetycznego i tym samym szybszego zmęczenia), osłabienia mięśniowego, bólu generowanego przez bardziej obciążane stawy, utraty mobilności i prawidłowych zakresów ruchów w stawach, a nawet zaburzeń kostnych. Należy bowiem pamiętać, że wszystkie nieprawidłowości mięśniowe, dysfunkcje tkankowe, przyczyniają się do zmian ustawień kątowych szkieletu, przeciążeń jednych kości (lub ich fragmentów) w stosunku do innych. Przeciążenia mogą powodować większą podatność na urazy, złamania i zaburzenia prawidłowej trofiki tkanek organizmu.
Wskazówki doboru odpowiedniej protezy i biustonosza
Ważną kwestią w odpowiednim doborze protezy jest przede wszystkim jej wielkość (odpowiadająca ciężarowi drugiej piersi), kształt (rozstaw, wysokość osadzenia, forma itp.) oraz dopasowanie protezy do wyciętego obszaru gruczołu i otaczającej tkanki. Ważne jest by proteza (kieszeń biustonosza) pozostawała w kontakcie z tkankami organizmu, a wielkość protezy była dokładnie skorelowana z wielkością, kształtem i ciężarem zdrowej piersi. Nieprawidłowy dobór protezy może bowiem przyczynić się do nieprawidłowej pracy kręgosłupa. Zbyt ciężka proteza będzie znaczniej obciążała stronę protezową, a dodatkowo niewyregulowane, często zbyt cienkie ramiączka będą uszkadzały trofikę i pracę mięśni, naczyń krwionośnych okolic barku i szyi, niejednokrotnie przyczyniając się do wtórnych zaburzeń w ukrwieniu tkanek okolic głowy i szyi. Paradoksalnie, źle dobrane i wyregulowane ramiączka mogą być przyczyną przewlekłych bólów głowy. Często czynnik ten przyczynia się także do zaburzeń pracy obręczy barkowej.
(PRAWIDŁOWY DOBÓR PROTEZY:
1/ dobrze jest spytać w sklepie z artykułami dla kobiet po nowotworze piersi o materiał , z którego wykonana jest proteza (najczęściej silikon)– czy np. upewnić się, że nie będzie powodował on uczulenia;
2/ wskazać dokładny okres czasu od operacji, w którym zakładana jest proteza – w okresie do roku po zabiegu, kilka lat po zabiegu itp. (np. ze względu na stan zagojenia się tkanek);
3/ wybrać odpowiedni kształt protezy – tak by pozostała dobrze dobrana w stosunku do kształtu drugiej piersi, a przy tym została dobrze dopasowana do charakteru i szerokości cięcia chirurgicznego (by nie pozostawić miejsca chirurgicznego, którego nie obejmie proteza) oraz do ewentualnie występujących nierówności skóry;
4/ wielkość/ ciężar protezy – znacząco zbliżony do ciężaru piersi;
5/ w przypadku występowania obrzęku, dobrze jest dokonywać doboru protezy dopiero po jego mechanicznym usunięciu;
6/ proteza wraz z miseczkami biustonosza musi być dopasowana do wysokości przestrzeni cięcia, tak, by zakryć wcięcie górne (z boku od mostka), a kieszonki na tyle głębokie, by proteza nie wypadała podczas wykonywania jakichkolwiek ruchów;
7/ materiał, z którego jest wykonana proteza musi być elastyczny/ plastyczny, by dobrze sprawdzał się w zróżnicowanych warunkach ruchu;

Regulacja i dobór szerokości ramiączek biustonosza jest kwestią znaczącą w utrzymywaniu prawidłowej higieny stanu ciała u kobiet po operacyjnym leczeniu nowotworu piersi. Nieprawidłowo wyregulowane ramiączka niejednokrotnie przyczyniają się do licznych otarć naskórka (zbyt mocno ściągnięte), gdzie podczas podstawowych czynności dnia codziennego unoszą materiał biustonosza w stronę mostka (w górę), a później obciążenie piersi pociąga niniejszy materiał w dół (zgodnie z oddziałującą siła grawitacji). Zbyt lekko ściągnięte zaś ramiączka powodują odstawanie protezy od ciała (tworzy się przestrzeń pomiędzy kieszenią biustonosza a ciałem), co zgodnie z prawami fizyki, jeszcze bardziej pociąga piersi w przód, przyczyniając się do pozycji zgięciowej ciała, opadanie piersi, zaburzenia osiowości ciała, nieprawidłowego ułożenia barków i szyi, pochylenia ciała do przodu, budując przy tym asymetrię napięciową oraz zaburzenia prawidłowej pracy motorycznej stawów. Biorąc pod uwagę fakt, że protezę powinno nosić się obligatoryjnie przez znaczącą część dnia (proteza zastępuje bowiem ciężar właściwej piersi), nieprawidłowości te mogą być nieświadomie pogłębiane przez znaczną część dnia. Takie bierne, długotrwałe oddziałanie na organizm, niepodtrzymywane aktywnością ruchową wyrównującą ewentualne patologie, może przyczynić się do trwałych zmian w organizmie i pracy obręczy barkowej i kręgosłupa.
Jak wcześniej już wspomniano, zbyt wąskie ramiączka, nieskorelowane z ciężarem piersi, mogą znacznie zagłębiać się w tkanki okolicy obojczyka i desynchronizować/ utrudniać prawidłowy przepływ krwi przez naczynia krwionośne usytuowane pod ramiączkami, przyczynić się do samoistnych, obronnych napięć mięśniowych powodując tzw. przeniesione bóle głowy (wynikające z funkcjonalnych połączeń mięśniowych i oddziaływań neuronalnych poszczególnych partii mięśniowych).
(PRAWIDŁOWY DOBÓR RAMIĄCZEK BIUSTONOSZA:
1/ ramiączka biustonosza muszą być szerokie (istotne jest skorelowanie z wielkością piersi, tj. im większe piersi, tym szersze ramiączka biustonosza -śr. 1,5-2 cm;
2/ długość ramiączek biustonosza – musi być dobrana w taki sposób, by w połączeniu pomiędzy ramiączkami a zakończeniem miseczek można było swobodnie włożyć dwa palce (wskazujący i środkowy); przy tym należy upewnić się podczas zakupu biustonosza, czy posiada on wymagana regulację długości ramiączek);
3/ ramiączka należy wyregulować w taki sposób, by ramiączka nie unosiły pasa obwodowego biustonosza (powinien on znajdować się w pozycji równoległej do obręczy barkowej i biodrowej niezależnie od wykonywanego ruchu);
Kolejnym, niezwykle ważnym aspektem pozostaje należyta dbałość o dokładny i odpowiedni pomiar obwodu ciała pod piersiami, by biustonosz nie pozostawał zbyt uciśnięty i nie utrudniał leżącym zaraz pod jego powierzchnią naczyniom limfatycznym prawidłowego transportu. Zbyt uciskający biustonosz w okolicy pachowej, może przyczynić się do nieprawidłowego transportu limfy, utrudnionej pracy układu naczyniowo-krążeniowego i tym samym powodować narastanie obrzęku w okolicach pachowych, nad górną częścią materiału biustonosza. Jeżeli taki biustonosz będzie użytkowany przez dłuższy okres, a organizm nie będzie w stanie samodzielnie pokonać zewnętrznej bariery jaką stanowi pas boczny (pas obwodowy) biustonosza, może doprowadzić to do wystąpienia wtórnego/ przewlekłego obrzęku limfatycznego okolic okołopachowych. Wówczas dopiero zmiana biustonosza połączona z wizytą fizjoterapeuty w celu mechanicznego usunięcia występującego obrzęku i stymulacji krążenia obocznego limfy przyczynić się może do wystąpienia niniejszego stanu. Często jednak ucisk na kruche naczynia limfatyczne, osłabione oddziaływaniem leczenia wspomagającego, mogą zostać zniszczone bezpowrotnie. Dlatego tak ważna jest dbałość o prawidłową siłę zapięcia biustonosza. Zbyt lekko zapięty/ zbyt szeroki pas biustonosza może zaś przyczynić się do nieprawidłowego utrzymywania protezy w kieszeni biustonosza, co może znaczącą wpływać na obciążenie kręgosłupa. Dodatkowe aktywności fizyczne wykonywane w niniejszym nieprawidłowym obciążeniu, mogą przyczynić się do występowania i pogłębiania zaburzeń pracy mięśniowej i struktury kręgosłupa, pośrednio przyczyniając się do licznych skrzywień, zaburzeń ruchomości, trofiki tkanek, a w konsekwencji hipoaktywności organizmu.
(PRAWIDŁOWY DOBÓR OBWODU BIUSTONOSZA:
1/ upewnić się, czy po zapięciu biustonosza na ostatniej zewnętrznej (najluźniejszej) haftce, po bocznej stronie biustonosza (pod pachą) pozostaje przestrzeń na 2 palce (wskazujący i środkowy) – dopiero wówczas takie zapięcie nie będzie powodowało ucisku na okoliczne tkanki (z reguły warto zmierzyć obwód pod piersiami za pomocą miary krawieckiej i dobrać biustonosz o 5 cm ciaśniejszy);
2) wybierać biustonosze o szerokim pasie w obwodzie ( z reguły po operacji lekarze chirurdzy zostawiają nieco więcej tkanki w okolicy pachowej, wąski pas obwodowy może powodować ucisk na naczynia limfatyczne w niniejszej tkance, warto zadbać o wkładanie jej wewnątrz pasa obwodowego biustonosza, by nie powodować zbędnego ewentualnego ucisku i nie przyczynić się tym samym do wystąpienia wtórnego obrzęku limfatycznego);
3/ zadbać o to, by pas obwodowy leżał równolegle do obręczy biodrowej i barkowej (by nie unosił się on do góry, w kierunku mostka w swojej przedniej lub tylnej części);
Świadomy i odpowiedni dobór biustonosza z uzględnieniem indywidualnych potrzeb, może w znacznej mierze przyczynić się do lepszego komfortu fizycznego i psychicznego kobiet po operacyjnym usunięciu nowotworu piersi. Dlatego też tak ważny jest instruktaż niniejszych kobiet. Może przyczynić się to także do lepszego poznania własnego ciała i działań prewencyjnych, chroniących przed wystąpieniem zaburzeń prawidłowej pracy organizmu. Warto jednak pamiętać, że każda kobieta jest inna, nie każdy biustonosz będzie od razu dobrze dopasowany, czasem należy uzbroić się w cierpliwość podczas jego poszukiwań i odpowiedniej regulacji. Dopiero dobrze dobrany biustonosz pozwoli na uniknięcie powikłań i cieszenie się nowym, innym, kobiecym życiem.