Orzecznictwo pozarentowe a prowadzenie własnej działalnosci gospodarczej. Zasady udzielania pomocy "de minimis" ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Ważne jest określenie, kiedy nabywamy status osoby niepełnosprawnej.
Osobą niepełnosprawną w rozumieniu Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (tekst jednolity: Dz. U. z 2011 r., Nr 127, Poz. 721 z późn. zm.), jest osoba, której niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem:
1. o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności (znacznego, umiarkowanego lub lekkiego) lub
2. o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów, lub
3. o niepełnosprawności, wydanym przed ukończeniem 16 roku życia.
Od 1 stycznia 1998 r. podstawą do uznania osoby za niepełnosprawną w rozumieniu Ustawy
o rehabilitacji jest wyłącznie orzeczenie wydane przez powiatowy lub wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności lub orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Orzeczenia innych organów (np. KRUS, wojskowych komisji lekarskich lub komisji lekarskich MSWiA) wydane po 31 grudnia 1997 r. nie stanowią podstawy do uznania osoby za niepełnosprawną w rozumieniu Ustawy o rehabilitacji.
Orzeczenia lekarza orzecznika ZUS o:
• całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust.2 i niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162, poz. 1118) traktuje się na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy wymienionej powyżej traktuje się na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;
• częściowej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 3, oraz celowości przekwalifikowania, o których mowa w art. 119 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r .
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118) traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności, z wyjątkiem orzeczeń o częściowej niezdolności do pracy, wydanym w okresie od 1 stycznia do 16 sierpnia 1998 r., które traktowane są na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.
Orzeczenia o zaliczeniu do grupy inwalidzkiej, wydane przed 1 stycznia 1998r., traktuje się na równi z odpowiednim orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności - jeżeli nie utraciły ważności.
Orzeczenie o zaliczeniu do:
1. I grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
2. II grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;
3. III grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.
Wyjątek stanowi orzeczenie III grupy inwalidztwa wydane przez organy orzecznicze Ministerstwa Obrony Narodowej (wojskowe komisje lekarskie) i organy orzecznicze Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (komisje lekarskie MSWiA). Traktowane jest ono jako orzeczenie o braku niepełnosprawności, ponieważ dotyczy osób zdolnych do pracy poza służbą. Zakwalifikowanie do lekkiego stopnia niepełnosprawności może mieć miejsce tylko wtedy, gdy orzeczenie o III grupie inwalidztwa z tytułu niezdolności do służby mundurowej zawiera równocześnie orzeczenie III grupy inwalidztwa z ogólnego stanu zdrowia.
Osoby o stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się za niepełnosprawne, z tym że:
1. osoby, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny, traktuje się jako zaliczone do znacznego stopnia niepełnosprawności;
2. pozostałe osoby traktuje się jako zaliczone do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Gdy już mamy orzeknięty stopień niepełnosprawności z orzecznictwa pozarentowego, bądź niezdolność do pracy z orzecznictwa pozarentowego, możemy przystąpić do rozpoczęcia procedury związanej z wnioskowaniem o pomoc „de minimis”.
Osoba niepełnosprawna wykonująca działalność gospodarczą, która wcześniej nie była zarejestrowana w Wydziale Dofinansowań Rynku Pracy PFRON, rejestruje się składając pierwszy wniosek o refundację składek na ubezpieczenia społeczne Wn-U-G. Rejestracja osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą, w zakresie refundacji składek, dokonywana jest przez Biuro Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, zwanego dalej "Funduszem" (Al. Jana Pawła II 13, 00 – 828 Warszawa).
Aby dokonać rejestracji wnioskodawca jest zobowiązany przekazać osobiście lub pocztą wraz z pierwszym wnioskiem Wn-U-G, dane wnioskodawcy zawierające:
a. pełną i skróconą nazwę, o ile posiada, oraz imię i nazwisko wnioskodawcy,
b. numery: PESEL, REGON i NIP, o ile ich nadanie wynika z przepisów prawa,
c. adres zamieszkania wnioskodawcy,
d. adres do korespondencji, o ile jest inny niż adres zamieszkania,
e. imię i nazwisko, numery telefonu i faksu oraz adres poczty elektronicznej, o ile posiada, osoby odpowiedzialnej za kontakty z Funduszem.
W związku z obowiązywaniem ustawy z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców, Fundusz weryfikuje, czy dane wykazane we wniosku są zgodne z danymi znajdującymi się w rejestrach publicznych: Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG), Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) oraz rejestrze REGON, prowadzonym przez Główny Urząd Statystyczny.
W przypadku ustalenia niezgodności danych wykazanych we wniosku z danymi znajdującymi się w rejestrach publicznych, wnioskodawca jest wzywany do złożenia wyjaśnień i/lub przesyłania kopii aktualnych dokumentów potwierdzających wskazane dane.
Do pierwszego wniosku należy załączyć kopię aktualnego orzeczenia
o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub orzeczenia traktowanego na równi z tym orzeczeniem oraz kopię dowodu osobistego.
Jeżeli wnioskodawca chce upoważnić inną osobę do podpisywania i przesyłania dokumentów w jego imieniu, może skorzystać z wzoru proponowanego przez Fundusz . Pełnomocnikiem wnioskodawcy może być wyłącznie osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnictwo powinno być złożone w oryginale. Zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub doradcą podatkowym (art. 32, 33§3 oraz 76a§2 KPA).
Zgodnie z art. 101 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane, chyba że mocodawca zrzekł się odwołania pełnomocnictwa
z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.
W związku z tym trzeba pamiętać, że w przypadku kiedy wnioskodawca nie chce żeby osoba przez niego upoważniona w dalszym ciągu mogła podpisywać i przesyłać dokumenty w jego imieniu, powinien przesłać do Funduszu odwołanie pełnomocnictwa. Ponadto trzeba pamiętać, że pełnomocnictwo wygasa z chwilą śmierci mocodawcy lub pełnomocnika.
Uwaga !!! Kopie dokumentów załączonych do wniosku zgłoszeniowego powinny być potwierdzone za zgodność z oryginałem przez osoby upoważnione.
Ponadto w związku z obowiązywaniem rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 marca 2010 r. w sprawie zakresu informacji przedstawianych przez podmiot ubiegający się o pomoc de minimis (Dz. U. Nr. 53, poz. 311, ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 2010 r. w sprawie informacji składanych przez podmioty ubiegające się o pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie (Dz.U. Nr. 121, poz. 810) osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą zobowiązana jest do przesyłania wraz z wnioskiem o refundację składek na ubezpieczenia społeczne (Wn-U-G) jednego z niżej wymienionych formularzy, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności:
1. w sektorze rybołówstwa i akwakultury formularza stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 2010 r. w sprawie informacji składanych przez podmioty ubiegające się o pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie (Dz. U. Nr 121, poz. 810) - druk INF-O-PdR,
2. w dziedzinie produkcji podstawowej produktów rolnych wymienionych w załączniku 1 do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej formularza stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 2010 r. w sprawie informacji składanych przez podmioty ubiegające się o pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie (Dz. U. Nr 121, poz. 810) – druk INF-O-PdR,
3. we wszystkich innych niż wymienione w pkt 1 i 2 formularza stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 marca 2010 r. w sprawie zakresu informacji przedstawianych przez podmiot ubiegający się o pomoc de minimis (Dz. U. Nr 53, poz. 311, ze zm) – druk INF-O-PdM.
Jeżeli wnioskodawca chce składać wnioski Wn-U-G w formie elektronicznej, musi zaznaczyć pole „wybieram elektroniczną formę składania wniosków” w części „Oświadczenia” na wniosku Wn-U-G. Po złożeniu takiego oświadczenia otrzyma od Funduszu identyfikator oraz hasło dostępu do programu informatycznego udostępnionego przez Fundusz.
Wnioskodawca przekazujący wniosek Wn-U-G w formie elektronicznej uwierzytelnia te dokumenty podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą kwalifikowanego certyfikatu, na zasadach określonych w ustawie z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. Nr 130, poz. 1450, ze zm.), albo certyfikatem dostarczonym przez Fundusz. Wnioskodawca:
1. rejestruje w programie informatycznym wyżej wymieniony certyfikat;
2. niezwłocznie informuje Fundusz o:
a. rezygnacji ze składania dokumentów w formie elektronicznej,
b. utracie lub podejrzeniu ujawnienia danych służących do składania podpisu elektronicznego.
Urzędowe poświadczenie odbioru dokumentu w formie elektronicznej przesłanego za pomocą teletransmisji danych następuje zgodnie z przepisami dotyczącymi warunków organizacyjno-technicznych doręczania dokumentów elektronicznych podmiotom publicznym.
Warunki ubiegania się o refundację dla osób niepełnosprawnych wykonujących działalność gospodarczą.
Aby móc ubiegać się o refundację składek na ubezpieczenie społeczne osoba niepełnosprawna wykonująca działalność gospodarczą powinna:
1. Prowadzić działalność gospodarczą.
2. Posiadać orzeczenie o niepełnosprawności albo stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie traktowane na równi z tym orzeczeniem – bez względu na posiadany stopień niepełnosprawności.
3. Być zobowiązaną do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i terminowo opłacać je w całości – naliczanie i opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych dokonywane jest zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych.
4. Nie posiadać zaległości wobec Funduszu przekraczających ogółem kwotę 100 zł.
Uwaga:
Z refundacji wyłączone są kwoty składek sfinansowane ze środków publicznych.
Uwaga:
Począwszy od 01.10.2015 r. zgodnie z art. 25a ust 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r., Nr 127, poz. 721 ze zm.) refundacja składek na ubezpieczenia społeczne przysługuje, jeżeli składki zostały opłacone w całości, z uchybieniem terminów określonych art. 47 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych nie przekraczającym 14 dni. Natomiast do 30.09.2015 r. warunkiem otrzymania refundacji było opłacenie składek terminowo i w całości zgodnie z przepisami ww. ustawy.
A jakie składki refunduje Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych?
Zgodnie z art. 25a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r., nr 127, poz. 721 ze zm.) refunduje:
• osobie niepełnosprawnej wykonującej działalność gospodarczą obowiązkowe składki na ubezpieczenia:
o emerytalne,
o rentowe.
Kwota przysługującej refundacji składek uzależniona jest od posiadanego stopnia niepełnosprawności. Począwszy od wniosków za miesiąc 06/2011 r. jest ona następująca:
• 100% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;
• 60 % kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;
• 30% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

• niepełnosprawnemu rolnikowi lub rolnikowi zobowiązanemu do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika składki na ubezpieczenia społeczne rolników:
• wypadkowe,
• chorobowe,
• macierzyńskie
• emerytalno-rentowe.
Składka zdrowotna opłacana przez niepełnosprawnego rolnika lub rolnika zobowiązanego do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika nie podlega refundacji.
Rolnik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą, który płaci zwiększoną składkę KRUS może ubiegać się o refundację składek KRUS w takiej wysokości, w jakiej została opłacona. W tej sytuacji niepełnosprawny rolnik musi posiadać i przesłać do PFRON aktualną decyzję Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego ustalającą podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników, zawierającą informację o opłaceniu podwójnej składki emerytalno- rentowej.
Na zakończenie przedstawiam informacje dotyczące obsługi wniosków o wypłatę refundacji.
Po otrzymaniu wniosku o refundację składek na ubezpieczenia społeczne Fundusz:
1. Sprawdza go pod względem rachunkowym i formalnym;
2. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku informuje wnioskodawcę o stwierdzonych nieprawidłowościach (zgodnie z Kodeksem Postępowania Administracyjnego pisemnie za potwierdzeniem odbioru) i wzywa do ich usunięcia, pouczając o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania w przypadku ich nieusunięcia;
3. Ustala, czy wnioskodawca posiada zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu w wysokości przekraczającej ogółem kwotę 100 zł;
4. W przypadku stwierdzenia zaległości wnioskodawcy (powyżej 100 zł) wzywa (zgodnie z Kodeksem Postępowania Administracyjnego pisemnie za potwierdzeniem odbioru) do złożenia wyjaśnień w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania;
5. W przypadku, gdy wnioskodawca nie złoży w terminie wyjaśnień lub wyjaśnienia nie potwierdzą braku zaległości, Prezes Zarządu Funduszu wyda decyzję o wstrzymaniu refundacji składek do czasu uregulowania zaległości;
6. W przypadku, gdy zaległość nie zostanie spłacona do 31 stycznia roku następującego po roku, za który wnioskodawcy przysługuje refundacja, Prezes Zarządu Funduszu wyda decyzję o odmowie wypłaty refundacji;
7. Ustala kwotę przysługującej refundacji składek;
8. W terminie 14 dni od dnia otrzymania kompletnego i prawidłowo wypełnionego wniosku o wypłatę refundacji składek na ubezpieczenia społeczne Fundusz przekazuje na rachunek bankowy wnioskodawcy należną kwotę refundacji składek na ubezpieczenia społeczne oraz informuje wnioskodawcę o sposobie jej ustalenia, jeżeli kwota ta różni się od kwoty wskazanej we wniosku;
9. W przypadku, gdy ustalona przez Fundusz kwota refundacji składek na ubezpieczenia społeczne jest inna niż kwota refundacji wykazana we wniosku, Prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję o wysokości refundacji, na wniosek złożony przez wnioskodawcę, w terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji o ustaleniu wysokości przysługującej refundacji;
10. Wystawia zaświadczenie o udzieleniu pomocy de minimis.
Każda decyzja Prezesa Zarządu Funduszu zawiera pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie.
Mam nadzieję, że informacje, które przedstawiłem w artykule będą pomocne i pozwolą wielu osobom prowadzącym własną działalność gospodarczą ze statusem osoby niepełnosprawnej na skorzystanie z tej jakże cennej pomocy. Na początku procedura może wydawać się skomplikowana lecz w rzeczywistości jest przyjazna i sporo ludzi z tej pomocy korzysta.
Autor: Arkadiusz Spychała – pracownik socjalny Pracownia Psychologii Klinicznej Wielkopolskie Centrum Onkologii
Żródła:
1. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
2. Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 roku z późniejszymi zmianami.